Ziek op reis

Op vakantie of op reis is er altijd kans dat je ziek wordt. Zorg daarom altijd dat je goed voorbereid op reis gaat.

Voorbereiding

In bepaalde wereldgebieden komen andere ziektes voor dan in Nederland. Ook kun je van sommige ziektes of aandoeningen meer last hebben als je op reis bent dan wanneer je thuis bent. Ook is de gezondheidszorg op je reisbestemming soms minder goed dan in Nederland. Tref daarom minimaal twee maanden voor je reis voorbereidingen om te voorkomen dat je ziek wordt.

Bespreek je reisplannen met een deskundig reizigersadviseur. Deze adviseur houdt rekening met je gezondheidstoestand, het doel van je reis (werk of vakantie), de reisduur en reisroute. Op de website van het Landelijk Coördinatiecentrum voor Reizigersadvisering (LCR) staan de meest nabijgelegen reizigersadviseurs vermeldt.  Soms kan je hiervoor ook bij je huisarts terecht.

  • Zorg dat je de juiste inentingen (vaccinaties) krijgt voor het land waar je naartoe gaat. Denk aan hepatitis A, tetanus of gele koorts
  • Zorg dat je weet welke medicijnen je het best mee kan nemen, bijvoorbeeld tegen diarree, uitdroging, pijn, ontsteking of malaria
  • Onderzoek hoe je kunt voorkomen dat je besmet raakt met ziektes door bijvoorbeeld water, voedsel, bloed of seksueel contact
  • Neem middelen zoals DEET of Icaridine mee om te vermijden dat je gestoken wordt door muggen of andere insecten
  • Neem zonnebrandcrème (minimaal factor 30) en andere beschermingsmiddelen tegen de zon (bijv. een hoed of pet) mee
  • Zorg voor een EHBO-set met verbandmiddelen, pleisters, insectenbeet-pompje, splinterpincet en desinfecterend middel
  • Ga zo uitgerust en gezond mogelijk op reis

Medicijnen en inentingen voor op reis

Inentingen

Er zijn veel landen waarbij vaccinaties tegen veelvoorkomende ziektes (in dat desbetreffende land) belangrijk of noodzakelijk zijn. Dit kunnen inentingen zijn tegen bijvoorbeeld difterie, tetanus en polio, hepatitis A, gele koorts en buiktyfus.

Soms zijn extra inentingen tegen bijvoorbeeld hepatitis B of hondsdolheid nodig. Dit is vooral belangrijk:

  • Als je langer dan 6 weken in een ‘risicogebied’ verblijft
  • Als je in extreme omstandigheden verblijft (bijv. in de binnenlanden van een tropisch gebied, in oerwouden of in sloppenwijken)
  • Als je in een ‘risicogebied’ met dieren gaat werken of grote kans hebt om tijdens je reis dieren tegen te komen, zoals honden, katten, apen of vleermuizen

Medicijnen

Het is raadzaam om goed voorbereid op reis te gaan en te voorkomen dat je tijdens je reis ziek wordt. Daarom is het ook goed om uit voorzorg verschillende medicijnen mee te nemen. Vooral als je naar een gebied reist waar je niet snel bij een dokter kan komen.

  • Als je naar een gebied gaat waar malaria voorkomt, moet je antimalariatabletten slikken. Soms moet je hier al een paar weken voordat je op reis gaat mee beginnen. Vraag dus tijdig om advies.
  • Neem Paracetamol mee als pijnstiller. Je kan voor de zekerheid ook andere pijnstillers meenemen, zoals Diclofenac, Naproxen of Ibuprofen. Lees altijd goed de bijsluiter of overleg met je huisarts als je deze wilt gebruiken
  • Neem ORS mee. Dit is een drankje dat uitdroging kan voorkomen
  • Neem Loperamide mee. Dit kan je gebruiken als tijdelijk stopmiddel bij diarree

Reis je af naar gebieden waar je ver van medische hulp bent? Bespreek dan goed met je arts of het nodig is om bijvoorbeeld antibiotica mee te nemen voor eventuele noodsituaties.

Gebruik je in Nederland iedere dag medicijnen? Let dan op de volgende zaken:

  • Neem genoeg van je eigen medicijnen mee naar het buitenland
  • Vraag je apotheek of ze een medicijnpaspoort voor je kunnen uitprinten
  • Vermeld hierbij (liefst in het Engels) hoeveel je dagelijks van deze medicijnen gebruikt en waarom je deze medicijnen gebruikt

Let op! Sommige medicijnen mag je niet altijd meenemen naar het buitenland. Dit zijn bijvoorbeeld medicijnen voor ADHD, sterke pijnstillers en slaap- en kalmeringsmiddelen. Dit soort medicijnen vallen namelijk onder de Opiumwet, waardoor je een verklaring nodig hebt. Deze verklaring kan je bij het CAK aanvragen. Soms moet je huisarts ook nog een formulier ondertekenen. Vraag daarom deze verklaring minimaal 3 weken voordat je vertrekt aan. Het opstellen van een dergelijke verklaring kan soms een aantal weken duren.

  • ziek op reis

Besmetting voorkomen

Water of voedsel

Sommige ziektes kunnen door besmet voedsel of drinkwater overgebracht worden. Dit zijn bijvoorbeeld hepatitis A, buiktyfus, cholera en reizigersdiarree. Ook ijsblokjes, schepijs en ongekookte melk kunnen besmet zijn met bacteriën.

Daarnaast geeft zwemmen in besmet water ook risico op deze ziektes. Let dus goed op wat je drinkt, eet en onderneemt terwijl je op reis bent en neem de juiste voorzorgsmaatregelen.

Hieronder zetten we een aantal punten onder elkaar om besmetting te voorkomen:

  • Eet geen rauw of niet goed doorbakken voedsel (bijv. groente, vlees, vis, schelp- of schaaldieren)
  • Eet alleen vers gekookt voedsel dat heet is
  • Eet alleen fruit als je het zelf hebt geschild
  • Drink alleen water dat gekookt is of uit een afgesloten fles komt. Let erop dat de dop nog helemaal dicht zit als je de fles koopt. Gebruik dit water ook om je tanden te poetsen
  • Was altijd je handen met water èn zeep nadat je naar de WC bent geweest, voor het koken en eten
  • Gebruik altijd schoon servies, bestek en snijplanken

Muggen

Muggen kunnen veel ziektes overbrengen, zoals malaria, knokkelkoorts, zikakoorts, chikungunya, gele koorts en Japanse encefalitis. Zorg dus dat je hier goed op voorbereid bent!

Wat kan je doen om insectenbeten te voorkomen? Hieronder zetten we een aantal zaken onder elkaar.

  • Draag de hele dag door zoveel mogelijk huidbedekkende kleding, zoals lange mouwen, lange broek, dichte schoenen en lange sokken
  • Smeer onbedekte lichaamsdelen in met DEET of Icaridine. Zorg dat deze middelen niet in je mond of ogen terecht komt. Smeer dit middel daarom bij kinderen niet op de handen. DEET of Icaridine kun je zonder recept bij de apotheek kopen
  • Maak gebruik van een muskietennet (klamboe). In tropische landen hangt er vaak een muskietennet boven het bed om muggenbeten te voorkomen
  • Slaap in een kamer met airconditioning; dit beschermt tijdens je slaap tegen muggen
  • Voor sommige gebieden worden tabletten tegen malaria geadviseerd. Bespreek dit met je reizigersadviseur

Seks of bloed

Via seksueel contact of bloed kun je verschillende SOA’s krijgen, bijvoorbeeld hepatitis B en C of HIV. In veel landen komen deze ziektes meer voor dan in Nederland. Daarom is het belangrijk om hierop voorbereid te zijn.

Hieronder vertellen we hoe je het best een SOA kan voorkomen.

  • Vrij veilig, gebruik altijd een condoom. Omdat de kwaliteit van condooms kan verschillen per land, kun je deze het beste meenemen uit Nederland
  • Gebruik geen scheermesjes, injectienaalden of tatoeagenaalden die anderen al hebben gebruikt. Zo voorkom je besmetting via bloed

Lees ook ons artikel over SOA’s voor meer informatie.

Wanneer moet ik naar de dokter?

Voel je je grieperig tijdens de reis of in de periode na thuiskomst? Neem dan contact op met een plaatselijke arts of met je huisarts. Vertel altijd waar je op reis bent geweest.

Ben je naar een gebied afgereisd waar malaria of andere muggenziektes voorkomen? Dan zal je daar zo snel mogelijk op gecontroleerd moeten worden.

Kijk voor meer informatie op thuisarts.nl.

Geschreven door Oscar – webredacteur bij Fonkelzorg

Nagekeken door Felicia – Huisarts bij Fonkelzorg

We hopen dat je na het lezen van dit artikel wijzer bent geworden over ziek zijn op reis. Ben je op zoek naar een huisarts? Dan kun je je inschrijven bij een van onze Fonkelzorg praktijken. Registratie is snel, gemakkelijk en gratis. Je bent van harte welkom!

Lees ook onze andere artikelen.