IJzersupplementen tijdens de zwangerschap
IJzersupplementen kunnen tijdens de zwangerschap van grote waarde zijn. Veel zwangere vrouwen hebben last van een ijzertekort in hun bloed, omdat hun lichaam meer bloed moet aanmaken om de baby te ondersteunen.
IJzer is een belangrijk onderdeel van hemoglobine, dat zuurstof door je lichaam transporteert. Tijdens de zwangerschap hebben zowel de moeder als de baby extra zuurstof nodig. Als er niet genoeg ijzer is, kan het lichaam niet genoeg hemoglobine maken. Dit kan leiden tot bloedarmoede. Hierdoor kunnen vermoeidheid, een slap gevoel en andere problemen ontstaan. Het is voor zwangere vrouwen daarom belangrijk om genoeg ijzerrijk voedsel te eten of ijzersupplementen te nemen. Daar lees je in dit artikel meer over.
Twee soorten ijzer in je bloed
IJzer is een belangrijk stofje in je lichaam dat helpt om hemoglobine (Hb) te maken. Hb is nodig om zuurstof door je lijf te vervoeren. Er zijn twee soorten ijzer die in voeding voorkomen:
- Heemijzer: dit zit alleen in dierlijke producten.
- Non-heemijzer: dit zit zowel in dierlijke als in plantaardige producten.
Heemijzer wordt beter opgenomen door je lichaam dan non-heemijzer. Toch is ongeveer 90% van al het ijzer wat we door eten binnen krijgen non-heemijzer.
Welke voedingsmiddelen bevatten ijzer?
Heemijzer zit alleen in dierlijke producten zoals vlees en vis. Vooral in rund- of lamsvlees zit veel heemijzer. Non-heemijzer zit in dierlijke én plantaardige producten. Bijvoorbeeld in brood, peulvruchten, noten, groenten zoals spinazie, andijvie en snijbiet. In ei en vleesvervangers zit alleen non-heemijzer.
Zwangeren met verhoogd risico op te laag ijzergehalte
Iedere zwangere vrouw kan last krijgen van een te laag ijzergehalte in haar bloed, maar er zijn een aantal redenen die je een verhoogde kans hierop geven. Als je in het verleden al eens bloedarmoede hebt gehad, loop je bijvoorbeeld een hoger risico om dit tijdens de zwangerschap opnieuw te krijgen. Dit geldt ook voor vrouwen die zwanger zijn van een meerling. Als je zwanger bent van meer dan één baby, heeft je lichaam extra ijzer nodig om alle groeiende baby’s te ondersteunen.
Weet je van jezelf dat je niet het meest gezonde eetpatroon aanhoudt? Ben dan tijdens je zwangerschap extra alert op je ijzerinname. Als je niet genoeg voedingsmiddelen eet waarin veel ijzer zit, loop je een groter risico op een tekort. Vegetariërs en veganisten kunnen ook een hoger risico lopen, omdat het ijzer uit plantaardige voeding minder goed wordt opgenomen.
Andere situaties waarin je een verhoogde kans hebt op ijzertekort tijdens de zwangerschap:
- Als je last hebt van ernstige ochtendmisselijkheid en vaak moet overgeven, kan je ijzergehalte daardoor te laag worden.
- Als je meerdere zwangerschappen kort na elkaar hebt, kan je lichaam mogelijk niet genoeg tijd hebben gehad om je ijzervoorraden aan te vullen.
- Als je voor je zwangerschap al last had van zware menstruaties, loop je meer risico op een ijzertekort tijdens je zwangerschap.
- Sommige medische aandoeningen, zoals darmaandoeningen, kunnen het risico op een ijzertekort vergroten.
- Tienermoeders lopen over het algemeen een hoger risico op een ijzertekort, omdat hun lichaam nog in ontwikkeling is en extra ijzer nodig heeft.
Te laag ijzergehalte schadelijk voor baby?
Zoals gezegd hebben veel zwangere vrouwen last van een ijzertekort tijdens de zwangerschap. In paniek raken hierover is dus niet nodig! Wel raden we je aan om iets te doen met dit tekort.
Als je als zwangere vrouw te weinig ijzer in je bloed hebt, kan dat problemen veroorzaken voor zowel jezelf als de baby. Dit komt omdat ijzer belangrijk is voor het maken van rode bloedcellen, die zuurstof door het lichaam vervoeren. Als er niet genoeg ijzer is, kan je als moeder bloedarmoede krijgen, wat je moe en slap kan maken.
Voor de baby is voldoende ijzer ook belangrijk. IJzer helpt bij het transport van zuurstof naar de groeiende baby. Als er niet genoeg zuurstof en voedingsstoffen bij de baby terechtkomen, kan je baby hierdoor uiteindelijk minder goed groeien en ontwikkelen. Hierdoor is er een risico op vroeggeboorte en een te laag geboortegewicht.
Als je als moeder een licht ijzertekort hebt en hiervoor ijzersupplementen neemt, loopt je baby geen extra risico. Als je een groter ijzertekort hebt en het niet verbetert met ijzersupplementen, zal je verloskundige je doorsturen naar het ziekenhuis voor verder advies.
Ben je bezorgd over je ijzergehalte? Bespreek je zorgen dan met je verloskundige of huisarts.
Wat kan je doen als je te weinig ijzer in je bloed hebt?
Tijdens de zwangerschap kan je een laag ijzergehalte in je bloed hebben. Hierdoor kan je je duizelig of slap voelen. Je kan dan ijzertabletten of een ijzerdrankje gebruiken. De meest gebruikte soorten zijn Ferrofumaraat en Floradix.
Ferrofumaraat kan je via een recept krijgen van je huisarts, verloskundige of gynaecoloog. Floradix kan je zonder recept kopen bij de apotheker en bij sommige drogisterijen.
Welke ijzersupplementen werken goed tijdens zwangerschap?
In Floradix zit minder ijzer in dan in Ferrofumaraat. Als het ijzer in je bloed echt heel laag is, helpt Floradix daarom vaak niet genoeg. Een voordeel van Floradix is wel dat er ook vitamine B en C in zit. Dit kan je helpen bij inspanning en vermoeidheid. Ook geeft het vaak wat minder bijwerkingen dan Ferrofumaraat.
De opname van ijzer in je bloed gaat beter als je het tegelijk met met vitamine C inneemt. Dit hoeft niet per se een vitamine C tabletje te zijn. Vitamine C uit fruit en groente is ook prima. Zuivelproducten, koffie en groene thee remmen juist de opname van ijzer. Het is daarom slim om deze voedingsmiddelen twee uur vóór tot twee uur ná de inname van ijzer niet te nuttigen.
Hoe gebruik ik extra ijzertabletten of ijzerdrank?
Vraag advies aan je huisarts, verloskundige of gynaecoloog welke vorm van extra ijzer voor jou het beste is. Zij kunnen dan ook zeggen hoe vaak je dit moet gebruiken.
Na 4 tot 6 weken kan je het ijzergehalte in je bloed nog een keer laten bepalen via een bloedtest of een vingerprik. Zo weet je zeker of het extra ijzer genoeg helpt.
Wat zijn de bijwerkingen van extra ijzer?
Obstipatie of diarree komen vaak voor als je Ferrofumaraat gebruikt. Ook kan je ontlasting een zwarte kleur krijgen. Dit is normaal. Als je stopt met de ijzertabletten, verdwijnen deze klachten weer. Neem contact op met je huisarts als je te veel last hebt van bijwerkingen of als je ook na het stoppen met de ijzertabletten zwarte ontlasting houdt.
Kun je te veel ijzer in je bloed hebben?
Jazeker. Te veel ijzer innemen tijdens de zwangerschap kan ook problemen veroorzaken. Een overschot aan ijzer kan zich ophopen in het lichaam, wat schadelijk kan zijn voor organen zoals de lever, het hart en de alvleesklier. Hierdoor kan je maagdarmproblemen krijgen, zoals misselijkheid, braken, buikpijn en obstipatie. Ook kan te veel ijzer de opname van andere voedingsstoffen verstoren.
Een gezonde balans in de ijzerinname is dus belangrijk. Het is daarom verstandig om niet zelf aan de slag te gaan met ijzersupplementen zonder advies van je verloskundige of huisarts.
Wanneer moet ik naar de dokter?
Neem contact op met je huisarts of de verloskundige als je zwanger bent en je je zorgen maakt over je ijzergehalte. Neem ook contact op als je zwanger bent en je last hebt van duizeligheid of een slap gevoel, of als je vóór je zwangerschap al een ijzertekort of heftige menstruaties had.
Kijk voor meer informatie op verloskundigedenbosch.nl.
Geschreven door Oscar – webredacteur bij Fonkelzorg
Nagekeken door Felicia – huisarts bij Fonkelzorg
We hopen dat je na het lezen van dit artikel wijzer bent geworden over ijzertabletten slikken in de zwangerschap. Ben je op zoek naar een huisarts? Dan kun je je inschrijven bij een van onze Fonkelzorg praktijken. Registratie is snel, gemakkelijk en gratis. Je bent van harte welkom!
Lees ook onze andere artikelen!