Astma
Ben je vaak benauwd, heb je een piepende ademhaling en hoest je vaak? Dan kan het zijn dat je astma hebt. Maar wat is dat precies? En nog belangrijker: wat kun je doen om vervelende klachten te voorkomen of verminderen?
Wat is astma?
Astma is een ziekte in je longen. Meestal ontwikkelt astma zich al als je nog kind bent, maar het kan ook voorkomen dat je pas op volwassen leeftijd klachten krijgt.
Normaal gesproken kan je gemakkelijk ademen doordat je longen wijd genoeg zijn. Bij astma gaat dit lastiger. Je longen zijn dan overgevoelig, waardoor bij sommige prikkels de buisjes in je longen samentrekken. Er kan dan minder lucht doorheen, waardoor je moeilijker kan ademen of benauwd wordt. Ook kan de binnenkant van de longbuisjes ontstoken raken. Hierdoor komt er meer slijm in je longen, waardoor er nog minder ruimte is om te ademen.
Wat veroorzaakt astma?
Astma kan komen door overgevoeligheid voor bepaalde prikkels, of het kan erfelijk zijn en dus veel voorkomen in jouw familie.
Overgevoelig
Als je voor één of meerdere prikkels overgevoelig bent, reageren je longen meestal meteen na de prikkel. Soms krijg je echter pas een paar uur na blootstelling aan deze prikkel klachten van je ademhaling.
Er zijn verschillende soorten prikkels waarvoor je longen gevoelig kunnen zijn:
- Allergische prikkels
- Huisstofmijt, huidschilfers van huisdieren, schimmels, pollen van bomen, grassen of onkruiden, etc.
- Niet-allergische prikkels
- Verkoudheid, kou, rook, luchtvervuiling, veel beweging, stress, etc.
- Medicijnen
- Sommige mensen met astma merken dat ze meer last krijgen van hun ademhaling na het innemen van medicijnen, bijvoorbeeld van pijnstillers.
Erfelijk
Astma kan ook erfelijk zijn. Meestal zie je in een familie meerdere mensen die astma of een bepaalde allergie hebben. Vooral als (één van) je ouders of broer(s) / zus(sen) astma hebben, heb jij zelf ook meer kans om dit te krijgen.
Wat merk je bij astma?
Bij astma zijn er verschillende klachten die je zou kunnen merken:
- Benauwdheid
- Piepende ademhaling
- Veel hoesten, vooral ’s nachts
- Periodes waarbij je veel moet hoesten en veel slijm hebt
- Vermoeidheid (omdat ademen je veel moeite kost)
- Minder goede conditie, waardoor je minder goed kan bewegen en sporten
Wat kan ik zelf doen bij astma?
Bij astma zijn er een aantal dingen die je kan doen of laten om minder klachten te hebben.
Niet roken / niet meeroken en geen e-sigaretten gebruiken
Bij astma is roken extra schadelijk. Rook prikkelt de longen en dat heeft verschillende gevolgen:
- Je longen worden voor nog méér prikkels gevoelig en trekken zich daardoor vaker samen
- Je krijgt meer en vaker last van benauwdheid, hoesten en slijm
- Het slijmvlies van je longen raakt ontstoken, waardoor je longen steeds meer beschadigd worden
- COPD kan ontstaan (een ziekte in de longen die niet te genezen is).
Daarom is stoppen met roken bij astma heel belangrijk! Door te stoppen:
- Geneest je ontsteking
- Werken medicijnen beter
- Voorkom je blijvende schade aan je longen; ook als er al schade is, is het belangrijk om nog méér schade te voorkomen.
Veel bewegen
Bij astma kan het zijn dat je bij veel bewegen een extra benauwd gevoel krijgt. Toch is fit blijven altijd belangrijk. Onze tips:
- Zorg dat je elke dag minstens een half uur beweegt (wandelen, fietsen, zwemmen)
- Vergeet niet een goede warming-up te doen als je gaat sporten
- Adem door je neus als het koud wordt. Je neus warmt de lucht al wat op, waardoor je longen minder geprikkeld worden.
Als het niet lukt om meer te bewegen, bijvoorbeeld omdat je bang bent kortademig te worden, maak dan een afspraak bij een fysiotherapeut die je kan helpen met het opbouwen van je conditie. Je kunt je klachten ook bespreken met je huisarts of met de Praktijkondersteuner Somatiek (POH-S).
Bedenk dan vóór de afspraak voor jezelf alvast bij welke inspanning je precies benauwd wordt en wanneer het je al wel lukt om voldoende te bewegen.
Afvallen
Overgewicht maakt de behandeling van astma moeilijker en zorgt ervoor dat je meer klachten ervaart. Daarom is het verstandig om af te vallen als je te zwaar bent. Als je dit moeilijk vindt, kun je hulp krijgen van een diëtist om gezond(er) te leren eten en af te vallen. Bekijk ook ons artikel over Cholesterol, voeding & leefstijl!
De behandeling van astma
Naast wat je zelf kan doen tegen astma, kan de huisarts je verder helpen om erachter te komen wat bij jou de astma veroorzaakt of wat je er nog meer tegen kan doen.
Prikkels door allergie
Met een bloedonderzoek kan gekeken worden of je misschien ergens allergisch voor zou kunnen zijn. Je kan dan proberen deze prikkels zoveel mogelijk te voorkomen, zodat je minder last hebt van je astma.
Bij een allergie heb je ook vaak last van neusklachten, zoals een loopneus en niezen. Een goede behandeling tegen deze klachten kan ook helpen bij het behandelen van astma. Bespreek dit daarom met je huisarts.
Als blijkt dat je allergisch bent voor een huisdier, is het soms verstandig om je huisdier weg te doen. Als je dit doet, kan het een paar maanden tot een half jaar duren voordat je merkt of het heeft geholpen. Dit komt doordat de huidschilfers van de huisdieren nog een hele tijd achterblijven in je huis.
Medicijnen
Medicijnen helpen goed bij de behandeling van astma. Het is echter óók als je medicijnen gebruikt erg belangrijk om niet te roken en veel te bewegen.
Astma is niet te genezen, maar bij goed gebruik van de medicijnen en het opvolgen van de andere genoemde adviezen kunnen je klachten wel wegblijven of duidelijk minder worden.
Er zijn twee soorten medicijnen die helpen bij astma: luchtwegverwijders en ontstekingsremmers. Deze medicijnen adem je direct in, zodat ze in je longen komen. Dat doe je met een puffer.
Luchtwegverwijders:
- Dit zijn medicijnen die je longbuisjes wijder maken
- Ze zorgen ervoor dat je binnen 10 tot 30 minuten weer beter kunt ademen
- Je gebruikt ze op het moment dat je klachten hebt, of vóórdat je gaat sporten
Ontstekingsremmers:
- Dit zijn medicijnen die de ontsteking in je longbuisjes remmen
- Ze zorgen voor minder slijm / hoesten / benauwdheid
- Ze zijn nodig als je gemiddeld vaker dan 2x per week luchtwegverwijders nodig hebt
- Ze werken echt goed nadat je ze minimaal een week iedere dag gebruikt hebt
- Ze helpen om te voorkomen je weer klachten krijgt
Bespreek met je huisarts of met de praktijkondersteuner welke medicijnen voor jou het beste zijn.
Griepprik
Als je elke dag ontstekingsremmers gebruikt tegen astma, dan wordt er geadviseerd om elk jaar de griepprik te halen. Hiervoor krijg je een oproep van je huisarts.
Veelgestelde vragen bij astma
Hoe gaat het verder bij astma?
Astma is goed te behandelen zodat je er weinig last van hebt, maar het gaat nooit echt helemaal over. Het kan wel zijn dat je in een periode minder astmaklachten hebt, maar ze kunnen ook ineens weer terugkomen.
Je kan zelf veel doen om te zorgen dat je zo weinig mogelijk last van je astma hebt. Volg daarvoor de eerdergenoemde adviezen op: niet roken, veel bewegen, blootstelling aan prikkels voorkomen, afvallen als je te zwaar bent. Gebruik ook je medicijnen op de goede manier en zo vaak als je huisarts ze heeft voorgeschreven.
Wanneer moet ik naar de huisarts met astma?
Neem contact op met de huisarts in de volgende gevallen:
- Je klachten verminderen niet na het opvolgen van de adviezen
- Je hebt problemen met het gebruik van de medicijnen, bijvoorbeeld moeite met ze regelmatig innemen of met de manier waarop je de puffer moet inademen
- Je hebt vaker dan 2 keer per week een luchtwegverwijder nodig
- Je hebt ’s nachts veel klachten van hoesten / piepen / kortademigheid
Ook bij andere vragen kun je natuurlijk altijd contact met de huisarts opnemen.
Als je naar de huisarts gaat, zorg dan dat je je longmedicijnen meeneemt. Vaak is het handig dat de dokter of de praktijkondersteuner kan zien hoe jij je puffer gebruikt.
Bel de huisarts met spoed als je een longaanval hebt! Bij een longaanval merk je één of meer van de volgende klachten:
- Je wordt steeds benauwder en medicijnen helpen niet
- Ook bij stilzitten ben je benauwd
- Door de benauwdheid heb je moeite met het uitspreken van een hele zin
- Je ademt heel snel
- Je hart klopt heel snel
Bel bij een ernstige longaanval meteen 112. Je merkt dan één of meer van de volgende klachten:
- Je kan bijna geen adem meer halen
- Je wordt suf en kan niet antwoorden als iemand iets vraagt
- Je huid wordt blauwpaars
Zorg dat mensen in je omgeving ook weten wat ze moeten doen als je een longaanval hebt, zodat zij hulp kunnen inroepen als je niet zelf kan bellen.
Meer informatie over astma vind je op Thuisarts.nl.
Geschreven door Oscar – webredacteur bij Fonkelzorg
Nagekeken door Felicia – Huisarts bij Fonkelzorg
Ik hopen dat je na het lezen van dit artikel wijzer bent geworden over astma. Ben je op zoek naar een huisarts? Dan kun je je inschrijven bij een van onze Fonkelzorg praktijken. Registratie is snel, gemakkelijk en gratis. Je bent van harte welkom!
Lees ook onze andere artikelen!
