Wat kan ik doen bij slijtage aan mijn knie? (gonartrose)

Gonartrose is slijtage van het gewricht van je knie. We noemen het ook wel “knieartrose”. Door deze slijtage kan je knie stijf worden en voel je pijn tijdens het bewegen.

Wat is gonartrose?

Als je artrose hebt van je knie, is het kraakbeen van het gewricht (bot) in je knie beschadigd. Normaal gesproken werkt de laag kraakbeen in de knie als een soort stootkussentje. Als je gonartrose hebt, is deze laag een stuk dunner geworden of in sommige gevallen zelfs helemaal verdwenen. Daardoor schuiven de botten direct tegen elkaar aan en wordt bewegen steeds moeilijker en pijnlijker.

Hoe ontstaat gonartrose?

Het laagje kraakbeen bij je botten slijt bij iedereen tijdens het ouder worden. Dit gebeurt alleen niet bij iedereen even snel. Daarom hebben niet alle oudere mensen artrose, het komt ook bij jongere mensen voor. Vrouwen hebben drie keer zo vaak last van knie artrose dan mannen. Daarnaast zijn er nog een aantal andere oorzaken als risicofactoren aan te merken, waardoor artrose sneller kan ontstaan:

• Ouderdom
• Overgewicht
• Zwaar lichamelijk werk
• Blessures
• Veel zware sport
• Reuma
• Aangeboren gewrichtsafwijkingen
• Erfelijkheid

Wat merk je van slijtage aan de knie?

De pijn aan de knie bij beweging is de meest voorkomende pijn. Daarnaast kun je last hebben van:

• Pijn door je hele knie of aan één kant van je kniegewricht
• Méér pijn na bijvoorbeeld (trap)lopen of na lang staan
• Je knie voelt stijf na lange tijd in één houding zitten
• Extra pijn als je opstaat na lange tijd niet bewogen te hebben
• Minder bewegelijkheid van je kniegewricht
• Verzwakte spieren, waardoor je minder kracht hebt in je knie of been
• Een X-stand of een O-stand van je benen door ongelijke belasting van je gewrichten
• Het gevoel dat je knie(ën) minder stabiel is / zijn

Het is niet goed te voorspellen hoeveel en welke klachten je hebt bij knieartrose. De klachten verschillen per individu. Over het algemeen krijg je in de loop van de tijd meer last van pijn en stijfheid van je gewricht, maar sommige mensen hebben er juist heel weinig hinder van.

Hoe wordt artrose van je knie behandeld?

Helaas kan een beschadiging van het kraakbeen nooit meer helemaal herstellen. Daarom is gonartrose een chronische aandoening. De behandeling ervan is daarom ook niet gericht op het genezen van de aandoening, maar op het verminderen van de klachten, het vertragen van het slijtageproces en het voorkomen van méér pijn.

Er zijn verschillende manieren om slijtage van je knie te behandelen:

• Conservatief via fysiotherapie

Het is niet altijd nodig om röntgenfoto’s van je knie te laten maken om te weten of je artrose hebt of niet. Je huisarts of fysiotherapeut kan dit ook met voldoende zekerheid vaststellen (of uitsluiten)  door het uitvragen van je klachten en het doen van lichamelijk onderzoek.

De eerste stap in de behandeling van gonartrose is altijd het versterken van het kniegewricht. Dit doe je (eventueel onder begeleiding van een fysiotherapeut) met spierversterkende oefeningen. Sterkere gewrichten kunnen de slijtage van het kraakbeen beter opvangen en kan daardoor je gewricht beter ondersteunen.

Voor het verminderen van je klachten is het sowieso belangrijk om voldoende in beweging te blijven; minimaal een half uur per dag wandelen of fietsen kan al helpen. Soms is het daarbij nodig om pijnstillers te gaan gebruiken, omdat zonder pijnstilling bewegen erg lastig kan zijn. Meestal helpt het genoeg om een aantal weken 3x per dag paracetamol te slikken (1000mg. per keer) om de pijn bij het bewegen te verlichten. Je hoeft niet bang te zijn dat je je kniegewricht verder “kapot maakt” als je door het slikken van pijnstillers de pijn niet meer voelt en dus meer gaat bewegen! Het is juist beter voor je herstel, en het voorkomt dat je scheef blijft lopen waardoor ook andere gewrichten of je rug pijn gaan doen.

Als paracetamol niet genoeg helpt tegen de pijn, kan je met je huisarts overleggen of het verstandig is om sterkere pijnstillers op recept te gaan gebruiken.

• Algemene adviezen

Ook zijn er naast zelf voldoende bewegen en fysiotherapie nog enkele andere dingen die je kan proberen:

• Gewicht verliezen bij overgewicht. Een diëtist kan je eventueel hierbij helpen.
• Goede, stevige schoenen dragen met schokdemping.
• Niet zonder begeleiding hardlopen of een sport doen waarbij je veel moet springen.

Als al deze adviezen niet helpen, is het soms nodig om een injectie met ontstekingsremmers toe te dienen om je klachten minder te maken.

Commerciële partijen proberen aan mensen met knieartrose een brace te verkopen. In sommige gevallen kan dit helpen, in andere gevallen worden je spieren en gewrichter juist zwakker in plaats van sterker. Als je denkt baat te hebben bij een brace, raden we altijd aan om dit eerst te bespreken met je huisarts of fysiotherapeut. Een goede brace moet namelijk de juiste maat hebben en ondersteuning bieden, en is dus persoonlijk.

• Knieoperatie

Een knieoperatie is een behandeling door een orthopeed, waarbij je eigen kniegewricht vervangen wordt door een prothese (kunstgewricht). Hierbij worden de uiteinden van je dijbeen, scheenbeen en soms ook de achterkant van je knieschijf vervangen. Of een operatie nodig en zinvol is, hangt af van:

• Welke klachten je hebt
• Hoeveel last je van je klachten hebt
• Of je al genoeg geprobeerd hebt om je klachten op een andere manier aan te pakken
• Je leeftijd
• Hoeveel risico (bijvoorbeeld op infectie) er in jouw geval is bij een operatie

Veelgestelde vragen over gonartrose

Wanneer moet ik naar de dokter voor gonartrose?

Je kan contact opnemen met je huisarts als je vragen hebt over (mogelijke) slijtage van je knie, of als je je knie wilt laten onderzoeken. Ook een fysiotherapeut kan deze vragen vaak voor je beantwoorden en goed onderzoek doen van je knie.

Wanneer je denkt dat je een knieoperatie zinvol zal zijn, kun je dit bespreken met je huisarts. Die bekijkt dan of het nodig is om je te verwijzen voor een röntgenfoto of voor een afspraak met een orthopeed.

Hoe gaat het verder na een knieoperatie?

Na een operatie moet je gaan oefenen om je kniegewricht en de omliggende spieren weer in een goede conditie te krijgen. Een fysiotherapeut kan hierbij helpen; tijdens de herstelperiode zal je twee tot drie keer per week naar een fysiotherapeut moeten. Daarnaast moet je thuis nog extra oefeningen doen. Het zal even duren voordat je weer normaal en zonder krukken kan lopen. Daarom mag je tot die tijd ook niet autorijden. De totale herstelperiode kan negen tot twaalf maanden duren. Bespreek daarom altijd goed met de huisarts of orthopeed of een operatie wel echt nodig is. De herstelperiode is namelijk lang en aan een operatie zitten altijd risico’s.

Meer informatie over gonartrose vind je op Thuisarts.nl