Hormoontherapie tijdens de overgang

Welke hormonen kun je gebruiken tegen opvliegers?

Er zijn (combinaties van) verschillende soorten hormonen die je kan gebruiken om minder opvliegers te krijgen. Overleg altijd met je huisarts wat voor jou het beste is.

Het hormoon estradiol wordt vaak gebruikt om opvliegers te verminderen. Dit hormoon kan wel de kans op baarmoederhalskanker iets vergroten.  Daarom wordt het hormoon progesteron (bijvoorbeeld “dydrogesteron”) toegevoegd, wat juist weer daartegen beschermt.

Je hebt de volgende keuzemogelijkheden:

• Een pil waar allebei de hormonen in zitten.
• Estradiol in de vorm van pillen, pleisters, spray of gel. Als je hiervoor kiest, krijg je ook:
  • Een aparte pil met progesteron OF:
  • Een hormoonspiraal waar progesteron in zit; de hormoonspiraal geeft geleidelijk progesteron af en moet elke 3 jaar worden vervangen als je ‘m gebruikt tegen opvliegers.

Als je kiest voor een hormoonspiraal, ben je ook meteen beschermd tegen zwangerschap. Bij de andere hormonen die opvliegers verminderen, is dat niet zo. Als je dus geen hormoonspiraal gebruikt, moet je wel een ander anticonceptiemiddel gebruiken tijdens de overgang. Er is namelijk altijd nog een (kleine) kans dat je zwanger kan worden.

Estradiolpillen of toch liever een andere oplossing?

Als je 1 van de volgende dingen hebt (gehad), kunnen pleisters, spray of gel veiliger zijn dan estradiolpillen:

• Een hoger risico op hart- en vaatziekten
• Overgewicht
• Migraine
• Hoge bloeddruk of (erfelijk) hoog cholesterol
• Bij problemen in je zwangerschap (bijv. hoge bloeddruk, zwangerschapsvergiftiging of zwangerschapsdiabetes)
• Hart- en vaatziekten bij familieleden

Situaties waarin hormoontherapie af te raden is.

In sommige gevallen kan je beter helemáál geen extra hormonen gaan gebruiken:

• Als je trombose of een longembolie hebt gehad of als dit in je familie voorkomt (als je bloedverdunners gebruikt, mogen hormonen wel).
• Als je een hartaanval of beroerte hebt gehad.
• Bij bepaalde soorten kanker (bijv. borstkanker of baarmoederkanker).
• Als je een ziekte van je lever hebt.

Als je baarmoeder al eerder helemaal is verwijderd, heb je geen risico op baarmoeder(hals)kanker. In dat geval krijg je een middel met alleen estradiol.

Bijwerkingen van hormonen

In de eerste maanden dat je hormonen gebruikt, houdt je lichaam meer vocht vast. Je kan daardoor de volgende dingen merken:

• Gevoelige borsten
• Hoofdpijn
• Misselijkheid

Soms kan je ook ineens weer vaginaal bloedverlies krijgen, of juist bloedverlies tussen je menstruaties in. Vraag hierover altijd advies aan je huisarts.

Risico’s van hormoontherapie.

Het gebruik van hormonen brengt soms risico’s met zich mee, maar de kans hierop is meestal klein. Als je ouder wordt of als je de hormonen langer gebruikt, kan de kans op bijwerkingen wel groter worden. Dit verschilt per persoon.

Als je alleen estradiol gebruikt:

• Bij het gebruik van estradiolpillen is er een kleine kans op bloedstolsels in de bloedvaten (trombose).
• Bij pleisters, gel of spray is de kans op bloedstolsels kleiner dan bij gebruik van estradiolpillen.
• Er is een hele kleine kans op een beroerte. Deze kans kan wel veel groter worden als je rookt, een hoge bloeddruk hebt of bij een hoog cholesterolgehalte.

Als je estradiol samen met progesteron (zoals bijvoorbeeld een hormoonspiraal of een dydrogesteronpil) gebruikt:

• Hormonen kunnen de kans op borstkanker vergroten, vooral bij langdurig gebruik. Ongeveer 1 op de 10 vrouwen van 50 jaar of ouder krijgt borstkanker, zelfs zonder het gebruik van hormonen. Het risico verschilt per soort progesteron dat wordt gebruikt:
  • Estradiol en dydrogesteron: bij gebruik van minder dan 5 jaar is er géén verhoogd risico op borstkanker of baarmoederkanker. Bij langer gebruik is er wel een iets verhoogde kans op borstkanker.
  • Estradiol en progesteron: bij gebruik van minder dan 5 jaar is er geen verhoogd risico op borstkanker. Er is mogelijk wel een verhoogde kans op baarmoederkanker.
  • Estradiol en de hormoonspiraal: er is een iets verhoogde kans op borstkanker bij langdurig gebruik van meer dan 5 jaar. Het is niet bekend of het risico op baarmoederkanker groter of kleiner wordt.

Het is belangrijk om te weten dat na het stoppen met hormoontherapie de risico’s langzaamaan weer afnemen. Na twee jaar is de kans op ziektes vergelijkbaar met de kans hierop vóórdat je met hormonen begon.

Maak dus met je huisarts altijd een afweging tussen de voor- en nadelen van hormoontherapie.

Adviezen om risico’s te verkleinen

Om je risico op ziektes en bijwerkingen te verkleinen, zijn er wel wat adviezen die je kan opvolgen:

• Stop met roken. Via je huisarts kan je hier hulp bij krijgen.
• Drink zo min mogelijk alcohol. Hierdoor kunnen je opvliegers ook al minder worden.
• Zorg voor genoeg lichaamsbeweging.
• Eet gezond.
• Als je overgewicht hebt, probeer dan af te vallen.

Veelgestelde vragen

Wanneer kan ik geen hormonen in de overgang gebruiken?

Gebruik geen hormonen tegen opvliegers als je een van de volgende ziektes hebt of gehad hebt:

• Borstkanker
• Baarmoederkanker
• Trombose of longembolie
• Een hartaanval
• Een beroerte
• Een leverziekte

Gebruik liever ook geen hormonen als je rookt.

Kijk voor meer informatie op thuisarts.nl.