Heb ik staar?

Je ziet al een tijdje waziger, waardoor je niet meer je favoriete hobby’s kan doen of moeite hebt om goed te zien in het donker. Misschien heb je last van staar. Maar wat is staar? En is er iets wat je er tegen kan doen?

Wat is staar?

Als je staar hebt, is de lens van je oog troebel geworden. Deze lens zit achter de pupil (het zwarte rondje in je oog) en de iris (het gekleurde deel van je oog). Normaal gesproken is je ooglens helder, waardoor je goed en scherp kan zien. Als de eiwitten die in je lens zitten gaan klonteren, wordt je lens troebel.

Het vertroebelen van de lens zorgt ervoor dat je wazig ziet. Dit kan erg vervelend zijn, omdat je hierdoor bijvoorbeeld minder goed de ondertiteling op TV kan zien, slechter kan lezen, moeite hebt met autorijden of je favoriete hobby niet meer goed kan uitoefenen.

Waardoor ontstaat staar?

Er zijn verschillende factoren die staar kunnen veroorzaken:

• Bij het ouder worden vermindert de helderheid van de ooglenzen. Dit kan al vanaf ongeveer 55-jarige leeftijd gebeuren, maar de klachten zijn dan vaak nog niet heel erg. Rond de leeftijd van 75 jaar heeft staar zich bij ongeveer 70% van de mensen ontwikkeld.
• Chronische ziekten zoals suikerziekte (diabetes mellitus) kunnen de ooglens sneller laten vertroebelen.
• Sommige medicijnen, zoals ontstekingsremmers, kunnen bij langdurig gebruik voor staar zorgen.
• Soms kan staar tijdens de zwangerschap ontstaan door ziekte van de moeder, bijvoorbeeld bij rode hond. Ook bestaat er een erfelijke vorm van staar.

Wat merk ik van staar?

Als je staar hebt of begint te krijgen, kunnen je verschillende dingen opvallen:

• Je gaat waziger zien.
• Kleuren zijn minder helder.
• Je ziet slechter in de nacht; er ontstaan “lichtkransen” rondom dingen die licht geven, zoals bijvoorbeeld koplampen of straatverlichting.
• Je kan dubbelzien als je met één oog kijkt.

De vertroebeling van de lens kan binnen enkele maanden tot jaren toenemen. Hoe snel staar zich ontwikkelt en hoeveel last je er van hebt, verschilt per persoon.

Hoe wordt staar behandeld?

Er is maar één manier om staar te behandelen en dat is een oogoperatie (staaroperatie). Er zijn geen medicijnen om staar te voorkomen of te genezen.

Een oogoperatie is alleen nodig als je zelf vindt dat je veel last van staar hebt. Zolang je tevreden bent over je zicht en de staar weinig of geen beperkingen in je dagelijks leven veroorzaakt, is een operatie niet nodig. Als je wel geopereerd zou willen worden, onderzoekt een oogarts eerst je ogen om daarna de voor- en nadelen van de operatie met je te bespreken. Afhankelijk van deze informatie, kun je vervolgens een definitieve keuze maken. Bij een staaroperatie zal de oogarts eerst de troebele lens uit je oog verwijderen. Het lenszakje (kapsel) waar de lens in zat, blijft wel zitten in je oog. De oogarts plaatst daarna een nieuwe kunstlens in het lenszakje.

Dezelfde dag nog kan je weer naar huis met een oogverband of oogkapje.

Kunstlenzen bij een staaroperatie

Net als bij de glazen van een bril, zijn er verschillende soorten kunstlenzen die bij staar geïmplanteerd kunnen worden. Om te meten welke lens in welke sterkte past bij jouw oog, doet de oogarts vóór de staaroperatie een lensmeting.

De meeste mensen krijgen kunstlenzen om in de verte beter te kunnen zien. Voor dichtbij heb je dan een leesbril nodig. Als je liever geen bril wil dragen om te lezen en juist gemakkelijk veel van dichtbij wil kunnen bekijken, kan je ervoor kiezen om een kunstlens voor dichtbij te nemen. Dan heb je echter wel een bril nodig om veraf te kunnen zien en om bijvoorbeeld auto te mogen rijden. Dit soort enkelvoudige lenzen worden vergoed door de zorgverzekeraar.

Als je toch liever helemaal geen bril draagt, kan je ook kiezen voor multifocale kunstlenzen. Dit zijn kunstlenzen waarmee je zowel in de verte als dichtbij goed kan zien. Er zijn wel enkele nadelen aan multifocale kunstlenzen:

• Je kan het verschil tussen licht en donker (contrast) minder goed zien.
• Er kunnen gekleurde ringen om lichtbronnen te zien zijn.
• Over het algemeen is je zicht iets minder scherp dan bij enkelvoudige kunstlenzen.
• Multifocale kunstlenzen zijn een stuk duurder en de meeste verzekeraars vergoeden deze lenzen niet.

Als je vóór de operatie al een bril of contactlenzen met cilinder droeg, kun je kiezen voor een kunstlens waar ook een cilinder in zit. Dit heet een “torische kunstlens”. Voor deze kunstlens moet je zelf bijbetalen.

Veelgestelde vragen bij staar

Wat kan ik zelf tegen staar doen?

Er is niks wat je zelf tegen staar kan doen. Er zijn geen medicijnen. Als je er veel last van hebt, kun je met je huisarts of met de oogarts bespreken of een operatie zinvol kan zijn.

Wat zijn de nadelen van een staaroperatie?

Een staaroperatie is een veilige behandeling en geeft meestal goed resultaat. Toch zijn er enkele risico’s tijdens of na de operatie:

• Er kan een scheurtje in het lenszakje komen; dit heet een kapselscheur. Dit komt voor bij 1 op de 100 staaroperaties.
• Er kan na een oogoperatie “nastaar” ontstaan; het lenszakje om de lens wordt dan troebel en je zicht vermindert geleidelijk weer. Dit is goed te behandelen met een laser, maar het is vaak alleen nodig als je er last van krijgt bij het lezen of als je slechter gaat zien.
• Er kan een vochtophoping aan de achterkant van het netvlies ontstaan; dit heet maculaoedeem. Dit is een zeldzaam probleem en komt meestal alleen voor bij mensen met suikerziekte. Als je hier al last van had voor de staaroperatie, kan het daarna erger worden.
• Een heel zeldzaam probleem wat zich kan voordoen, is een infectie met een bacterie; dit heet endophthalmitis. Deze infectie komt voor bij 1 op de 2000 mensen die een staaroperatie hebben gehad. Om dit te voorkomen, zorgt de oogarts ervoor dat de huid rondom het oog schoon is gemaakt met jodium. Je krijgt dan ook een druppel verdunde jodium in het oog. Na de operatie wordt je oog goed afgedekt met een verband of oogkapje. Als de oogarts denkt dat er een vergrote kans is op deze infectie, krijg je na de operatie nog een injectie met antibiotica in het oog.

Doet een staaroperatie pijn?

Een staaroperatie doet geen pijn. Je krijgt van tevoren oogdruppels die het oog verdoven. De oogarts zet soms ook nog een extra verdovende injectie naast het oog. Heel soms vindt een staaroperatie onder narcose plaats. Als je na een staaroperatie wat milde pijn voelt, mag je daarvoor paracetamol innemen.

Hoe gaat het verder na een staaroperatie?

Na de operatie krijg je een verband of oogkapje op je oog. Daardoor kan je tijdelijk minder goed zien. Je mag daarom niet zelf autorijden. Het is daarom verstandig om iemand anders mee te nemen om je thuis te brengen.

Meer informatie over staar vind je op Thuisarts.nl.